REIS IMPRESSIES VAN EEN LIEFDE VAN KUNST EN GESCHIEDENIS
en mijn ervaringen als leraar in China
UMGEBUNGSENTDECKER
Zet Athos op
Ik wilde al heel lang naar de berg Athos, maar het is niet zo eenvoudig om er te komen. Je hebt een visum nodig en moet daarom van tevoren wat uitgebreider omgaan met de reisbestemming. In de kloosterrepubliek Athos is alles anders, zelfs de term "reisbestemming" past niet, want men "reist" niet naar de berg Athos, men "maakt een bedevaart". Bij het aanvragen van een visum is pelgrimstocht de enige officiële reden om er naartoe te willen.
Ik was geïnteresseerd in de kloosterrepubliek omdat ik een plek wilde zien waar de tijd lijkt stil te hebben gestaan - en dat al duizenden jaren is.
Om zoiets mee te maken hoef je niet naar Tibet of naar het boeddhistische koninkrijk Bhutan aan de rand van de Himalaya, de kloosterrepubliek Athos naast Griekenland is voldoende.
Ik wilde mezelf ook onderdompelen in de orthodoxe kerk, meer te weten komen over haar mysterieuze en raadselachtige rituelen en haar kunst zien.
Visa worden zeer beperkt afgegeven. Slechts een paar honderd orthodoxe christenen mogen elke dag binnenkomen. Er zijn sowieso veel minder rooms-katholieke en protestantse christenen in de ogen van de orthodoxe kerk, dus het aantal pelgrims is beperkt tot maximaal tien pelgrims per dag.
%20Kopie.jpg)
Von Düsseldorf ging es nach Thessaloniki.
Van Düsseldorf ging het naar Thessaloniki. De Balkan lag onder ons en de foto toont Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië en Herzegovina.
Von Thessaloniki ging es am nächsten Morgen nach Ouranoupoli, einer kleinen Hafenstadt auf der Halbinsel Chalkidikí und zugleich der letzte griechische Ort vor der Grenze der Mönchsrepublik. Von dort legen Schiffe ab, die die Pilger zum Athos bringen, täglich zweimal.
Nur über das Meer kommt man zu der Halbinsel, auf dem Landweg gibt es keine Straße, sondern nur einen etliche Kilometer breiten, verwilderten Streifen Natur, der die Republik von Griechenland trennt.
Nach einigen Formalitäten in Ouranoupoli hatten wir schließlich unser Visum in der Hand und warteten auf das Schiff.
De volgende ochtend gingen we van Thessaloniki naar Diamonitirion, een klein havenstadje dat ook de laatste Griekse plaats is voor de grens met de kloosterrepubliek. Van daaruit vertrekken de schepen naar Athos.
Je kunt het schiereiland alleen over zee bereiken, want er is geen weg over land, maar in plaats daarvan een kilometers brede, overwoekerde strook natuur die de republiek van Griekenland scheidt.
Na een paar formaliteiten in Diamonitrion, hadden we eindelijk ons visum in handen en wachtten we op het schip.
De sfeer aan de kleine haven was vergelijkbaar met de sfeer op een markt. Veel reizigers waren bezig met de laatste paar organisaties, het kopen van proviand of souvenirs, sommigen dommelden tijdens het wachten, een gebabbel van stemmen en talen vulde het gebied en we zaten verwachtingsvol in een klein café, bewonderden ons visum, maakten foto's van elkaar ermee en liet alles achter wat ons aangaat. Er waren geen vrouwen meer te zien, omdat vrouwen de berg Athos niet mogen betreden, dus niemand wacht op een boot om hen daarheen te brengen.
Geen enkele rechtszaak voor het Europese Hof van Justitie en geen geldaanbiedingen kunnen helpen tegen dit verbod. Er zijn talloze pogingen ondernomen om deze millennia-oude regeling te doorbreken - allemaal zonder succes
Ons schip, dat uiteindelijk kwam, leek meer op een zielenverkoper dan op een modern mediterraan schip, elke passagier ging individueel door de visumcontrole en daarmee waren we als het ware binnengekomen.
Er waren alleen mannen aan boord en de situatie deed me op de een of andere manier denken aan een film met Steve Mc Queen, waarin mannen in Zuid-Amerika op een gammele boot naar een gevangeniseiland worden gebracht.
Wir fuhren an der Küste entlang, vorbei an den Klöstern Moni Dochiariou und Moni Panteleimonos.
Das griechisch-orthodoxe Kloster Moni Dochiariou
Het ging langs de kust, langs de kloosters Moni Dochiariou en Moni Panteleimonos.
Er zijn in totaal twintig kloosters op de berg Athos. 17 van hen zijn Grieks-orthodox, één is elk Servisch-orthodox, Russisch-orthodox en Bulgaars-orthodox.
Kloster des Hl. Pantaleon, bekannter unter dem Namen Rossikon, das russisch-orthodoxe Kloster
Das griechisch orthodoxe Kloster Simonos Petras
Zoals alle diamonitrion-schepen, arriveerde ons schip in Dafni, waar vele bussen ons op de pelgrims op de pier wachtten om ons over de bergen naar de andere kant van het schiereiland naar de hoofdstad Karyes te brengen.
Momenteel wonen 163 mannen in Karyes, daar is een parlement, waar elk van de twintig grote kloosters twee monniken naartoe stuurt. De regering van de republiek wordt gevormd door in totaal vier gekozen monniken, die afkomstig zijn uit vier verschillende kloosters en die elk jaar worden gekozen. Ze moeten hun beslissingen unaniem nemen en deze bevestigen met een zegel dat uit vier kwartalen bestaat, waarvan elk van de vier monniken er een heeft, die dan samen een resolutie kunnen bezegelen.
Karyes is soms een vrij levendige stad. Elke keer dat een schip in Dafni aanmeert, wemelt Karyes van pelgrims die wachten op kleine busjes, om zo te zeggen groepstaxi's, die hen uiteindelijk naar de kloosters brengen. In het verleden gebeurde alles te voet of op een ezel, maar ook op de berg Athos is er vooruitgang.
In de kleine stad is er een centrum met het parlement, de hoofdkerk van Athos, een universiteit voor Byzantijnse theologie, de plaats waar de bussen vertrekken, een kleine winkel waar je iets eetbaars kunt kopen en een paar andere huishoudelijke artikelen zoals tandpasta of Speed zakdoeken kunnen winkels kopen die liturgische artikelen, iconen etc. verkopen en er is natuurlijk een café.
Liturgische Gegenstände in einem Laden in Karyes
Pilger, die in der Hauptstadt Karyes auf die Busse warten, die sie zu ihren Klöstern bringen,
De Skite Mylopotamos
Vanuit Karyes gingen we naar Skite Mylopotamos, onze eerste accommodatie. Toen we daar aankwamen, was het al middag, we waren bijna een hele dag onderweg en realiseerden ons dat een trip naar Athos ook vertragen betekent. Toch is zo'n lange rit vermoeiend en waren we blij dat we eindelijk waren aangekomen
Een skite is een gemeenschap van monniken die ondergeschikt is aan een groot klooster, maar onder zelfbestuur wordt gerund door een ouderling. In de Skite Mylopotamos, die bij het Megasti Lavra klooster hoort, wonen twee monniken die deze plek hebben gebouwd en ontworpen. Ze produceren wijn en de monnik Epifanios Mylopotamos is een uitstekende kok die nu zijn eigen kookboek heeft geschreven.
Kathisma Mylopotamos
Nach unserer Ankunft, gemeinsames Abendessen mit dem Mönch
Tagesanbruch, im Osten geht die Sonne auf, der Berg Athos hüllt sich noch in Morgendunst.
Zum Frühgottesdienst entzündet jeder, der daran teilnimmt, eine Kerze. Der Bruder hatte schon vor uns angefangen.
Kathisma Mylopotamos, von der Terrasse hat man diesen atemberaubenden Blick auf den Berg Athos
Iviron-klooster
Slechts een half uur tot drie kwartier lopen van de Skite ligt het Iviron-klooster in een baai waar Maria, Moeder van God, tijdens een storm in 49 aan land kwam tijdens de oversteek naar Cyprus.
Toen we bij het klooster aankwamen, was de dienst nog maar net begonnen. We durfden aarzelend naar de kerk te gaan, maar niemand had bezwaar tegen onze deelname. In een orthodoxe kerkdienst kun je komen en gaan wanneer je maar wilt, er is geen strikte liturgische volgorde zoals in de westerse kerken, waar de gemeente de dienst van begin tot eind volgt.
De sfeer die we voelden bij het betreden van de kerk was overweldigend - het halfduister, dat veel dingen alleen maar tastbaar maakt, de mysterieuze objecten, de uitstraling van de hoge kamer, die wordt gewelfd door een koepel, de glans van de gouden iconen in de gedimd licht, de mozaïeken waarin het kaarslicht weerkaatst wordt, de geur van wierook - we voelden de vroomheid die duizenden jaren onafgebroken in deze kamers werd meegevoerd en die is gegroeid als een laag van cultuur op laag van cultuur, zodat de diepte en dimensie van deze spirituele atmosfeer zouden naar voren kunnen komen.
De volgende ochtend gingen we naar het Dionysiou-klooster. Tijdens deze reis was ik permanent oververmoeid - het was een pelgrimstocht en natuurlijk voel je je onder deze omstandigheden ongemakkelijk als je de kerkdiensten niet bijwoont. Deelname zou geen probleem zijn als het ritueel niet om drie uur 's ochtends begon en tot zeven uur zou duren. Zelfs als je komt en gaat naar een orthodoxe kerkdienst wanneer je maar wilt - er was gewoon niet genoeg slaap.
Het klooster van Dionysiou troont op een rots, het complex is smal, er zijn weinig bewegingsmogelijkheden, maar overdag kun je een wandeling maken in de omgeving. 'S Avonds bij zonsondergang wordt de zware houten poort gesloten zoals die al meer dan duizend jaar is en pas bij het aanbreken van de dag weer open. Wie buiten of binnen is, blijft daar overnachten.
Dus je zit 's avonds opgesloten en kijkt naar de zonsondergang vanaf een van de balkons, die hoog op de kloostermuur zijn gemonteerd als zwaluwnesten boven de afgrond, en je hoort luid gepraat om je heen in Slavische talen, Grieks of Georgisch. De mentaliteit van de Zuidoost-Europese pelgrims is anders dan die van ons - het is luider, veel klinkt impulsief en emotioneel. Je gaat vroeg naar bed, wat nodig is, want vroeg in de nacht slaat de uurtrommel, een houten plank waarmee met ritmische slagen van de hamer de kerkdienst wordt opgeroepen.
Kloster Dionysiou, Berg Athos
Sonnenuntergang von einem der Balkone, die an den Wänden des Klosters Dionysiou über dem Abgrund hängen.
De kloosters op de berg Athos zijn geen musea, maar uitsluitend spirituele plekken. Het bezoeken van iconen, bijvoorbeeld zelfs het maken van foto's, is ongewenst, misschien zelfs verboden. Ons fatsoen dicteerde dat we niet veel foto's maakten, ook al hadden we het graag gedaan. We hebben geen enkele kerk van binnenuit gefotografeerd, hoewel dit de plaatsen waren met de dichtste atmosfeer.
Athos zit vol met kunstschatten van hoge kwaliteit, maar ze worden bewaard in ontoegankelijke bibliotheken of andere plaatsen. Sommige iconen zijn te zien in de kerk (bijv.Madonna Portaitissa in het Iviron-klooster), sommige relikwieën zijn te zien na de dienst, maar wat je ziet is de beslissing van de monniken en - zoals altijd - krijg je het alleen in een spirituele, liturgische om de context te zien. Het zijn objecten die worden gebruikt, geen wetenschappelijke objecten of kunstvoorwerpen.
Er zijn groepsslaapzalen, schaars eten uit blikken schalen, waar mensen zwijgend naast elkaar op lange banken zitten, de douches koud zijn, het sanitair is zeker niet voor iedereen weggelegd.
Wie neemt zulke ontberingen op zich? Ik was nogal verbaasd over de vroomheid die mannen uit de verschillende Oost-Europese landen naar deze plek brachten en de inspanningen die ze ondernamen om de pelgrimstocht te maken.
Gevolgtrekking:
De berg Athos is een bijzondere reisbestemming, maar is slechts gedeeltelijk geschikt voor studiereizen. Je moet op pelgrimstocht gaan, dan beleef je zeker intense spirituele momenten. De reis is vermoeiend omdat het ongemakkelijk is en je niet veel slaapt, maar pelgrims accepteren dat graag.
Individuele reizen zijn heel goed mogelijk, maar je moet wel bereid zijn je onder te dompelen in een wereld waarin alles op het geloof gericht is. Overnachtingen zijn alleen mogelijk met monniken, of het nu in een groot klooster of in een skite is. Er is geen accommodatie buiten een kloostercontext. Skiën is waarschijnlijk prettiger omdat het contact persoonlijker is en de rituelen minder strikt worden nageleefd. Spreken tijdens de maaltijden is toegestaan en de voltooiing van de maaltijd is ter beoordeling van de ouderling, die het eetritme van de mannen als leidraad kan gebruiken. Als pelgrim kun je helpen in de keuken of met het opzetten en dekken van de tafel. Alles wordt collectief georganiseerd. Er zijn geen mensen op Athos die daar buiten een spirituele context wonen. Buschauffeurs en ambachtslieden die uit Griekenland komen, wonen slechts tijdelijk op het schiereiland en worden regelmatig uitgewisseld.
In een skite ontmoetten we een jonge Duitse monnik die enkele jaren geleden had besloten om op de berg Athos te gaan wonen in zijn zoektocht naar spiritualiteit. Er zijn ook enkele Grieken die in Duitsland hebben gewoond en gewerkt voordat ze hier hun weg vonden. Men kan zich verdiepen in interessante gesprekken over het zoeken naar zingeving, naar God, afscheid nemen van een leven in de geseculariseerde wereld, over de veiligheid in een gemeenschap, over de onmogelijkheid dat de moeder of zus ooit haar zoon of broer helpt. bezoek de plaats waar hij woont en zelfs Stuttgart of het Siegerland kan een probleem worden als er in zijn vorige leven een monnik heeft gewoond.
Mobiele telefoons werken trouwens buitengewoon goed in de kloosterrepubliek en tot onze verbazing heeft elke monnik een mobiele telefoon. Zou hebben. we vermoeden niet in de hele situatie op de heilige berg.
Wie kommt man an ein Visum?
Das Auswärtige Amt beschreibt das Prozedere auf seiner Webseite folgendermaßen:
Interessenten müssen sich mit ihrem Terminwunsch frühestens 6 Monate und spätestens 2 Wochen vorher zunächst telefonisch an das
Pilgerbüro der Heiligen Gemeinde des Athos in Thessaloniki
Herrn Christos Lolis (spricht Englisch) Egnatia Odos 109
GR - 54635 Thessaloniki athosreservation@gmail.com
Tel.: 0030-2310-25 25 78, Fax: 0030-2310-22 24 24 Öffnungszeiten: Mo. bis Sa. von 9.00 bis 14.00 Uhr, (telefonisch Mo. bis Fr. bis 16.00 Uhr erreichbar) wenden und den gewünschten Termin, dem Pilgerbüro mitteilen. Die deutschen Vertretungen in Griechenland können bei der Terminvermittlung nicht tätig werden.
Sobald die Möglichkeit einer Einreise vom Pilgerbüro telefonisch rückbestätigt wurde, müssen Sie den gewünschten Termin auch schriftlich per E-Mail beantragen und zugleich Fotokopien des Reisepasses bzw. Personalausweises an das Pilgerbüro übersenden. Das Pilgerbüro wird daraufhin die Unterlagen prüfen und den Termin schriftlich bestätigen (erlaubter Zutritt pro Tag beschränkt auf 120 Personen, davon nur 10 Ausländer).
Sobald der Termin bestätigt wurde, müssen Sie sich eigenständig um Ihre Unterkunft bemühen, indem Sie sich hierzu direkt mit den Klöstern auf dem Berg Athos in Kontakt setzen. (Kontaktdaten über das Pilgerbüro oder z.B. über die Webseite http://mountathosinfos.gr/monasteries/). In der Regel gewährt ein Kloster Gastfreundschaft für nur eine Übernachtung.
Spätestens zwei Wochen vor der Einreise muss der Einreisetermin nochmals telefonisch gegenüber dem Pilgerbüro in Thessaloniki bestätigt werden, da sonst die Vormerkung verfällt und der Termin anderweitig vergeben wird. Schließlich muss man sich rechtzeitig (den genauen Zeitpunkt erfragen Sie bitte beim Pilgerbüro) vor der bewilligten Einreise beim Pilgerbüro in Ouranopolis einfinden, bei dem man sein eigentliches Athos-„Visum“ erhält. Eine Vorsprache beim Pilgerbüro in Thessaloniki ist nicht (mehr) erforderlich.
Die Vorlage eines Empfehlungsschreibens der Deutschen Botschaft Athen, des Generalkonsulats Thessaloniki oder der Kirchengemeinde ist nicht erforderlich.
Das Pilgerbüro erteilt Einreisegenehmigungen („Diamonitirio“) im Rahmen eines vorgegebenen Kontingents in der Regel von zehn ausländischen Besuchern pro Tag. Außerhalb dieses Kontingents werden grundsätzlich keine Genehmigungen erteilt. Die Entscheidung des Pilgerbüros ist nicht anfechtbar. Die Dauer des Aufenthalts beträgt höchstens vier Tage (drei Übernachtungen, jedes Kloster kann nur für eine Nacht Gastfreundschaft gewähren).
Es sind Gruppen bis zu max. 5 Personen erlaubt. Die deutschen Vertretungen in Griechenland können weder eine Verlängerung der Aufenthaltsdauer noch die Zustimmung der Einreise einer größeren Besuchergruppe erwirken.