top of page
Zum Seitenanfang

Nederrijn

Niederrhein bei Vissel

INHOUD ​

 

Xanten ​

 

St. Victor in Xanten

 

​ Laatmiddeleeuwse kunstenaars uit de Nederrijn ​

 

Bislicher-eiland bij Xanten ​

 

Kalkar ​

 

Van het graafschap Kleef tot het hertogdom Jülich-Kleve-Berg

 

​ De hertogen van Kleef en  Anna van Kleef ​

 

Historische tuinen in Kleve ​

 

Het getijdenboek Catharina van Kleef ​

 

Café in de tuin ​

 

Millinger Theetuin ​

 

Kevelaer ​

 

Wesel en Derick Baegert ​

De Nederrijn -

een markant cultuurlandschap

 

De Nederrijn heeft een kalmerende en vertragende werking. De rivier stroomt gemoedelijk door het vlakke land, de horizon reikt tot ver aan de hemel, lanen en knotwilgen geven de omgeving een karakteristiek karakter en dijken maken de nabijheid van de rivier merkbaar, ook al zie je hem niet. In deze omgeving kom je helemaal tot rust als je aan de oever van de Rijn zit en de schepen voorbij ziet varen, als een zwerm grauwe ganzen luid kwetterend over de polderweiden opvliegt of als er ‘s avonds mistwolken over de velden hangen. en boerderijen met warm licht dat uit hun ramen valt, zijn slechts een schaduw die kan worden geraden.

Allee am Niederrhein

U kunt de Nederrijn per fiets verkennen, hiervoor zijn de lanen en dijktoppen ideaal. Het landschap wordt niet verwoest door industrie of verkeersaders en door hun kerktorens zijn kleine, historische stadjes al van ver te zien. Je bereikt al snel de ene of de andere plek, passeert een middeleeuwse stadspoort en bevindt je direct in historische gebouwen.  ​ Op cultureel vlak heeft de streek veel te bieden, want in haar hoogtijdagen in de late middeleeuwen speelde de regio niet alleen een belangrijke economische rol, maar bracht ze ook kunstenaars voort die meer dan regionale betekenis hebben. Haar werken zijn te vinden in kerken in Xanten en Kalkar of de musea in Kleve en Wesel. ​ Ook de Nederrijn met het bekende bedevaartsoord Kevelaer is een belangrijke bestemming voor katholieke pelgrims. ​ Last but not least zijn er veel leuke cafés en restaurants met regionale specialiteiten en een prachtig uitzicht op het platteland.

Van Xanten via Kalkar naar Kleve

Xanten

Xanten

 

Xanten was oorspronkelijk een Romeinse stad, genaamd Colonia Ulpia Traiana, en werd rond 100 na Christus gesticht onder keizer Trajanus. Het was een van de belangrijkste Romeinse steden in wat nu de Bondsrepubliek Duitsland is en diende als een belangrijk militair en civiel centrum. De stad was uitgerust met een netwerk van straten, thermale baden, een amfitheater en andere openbare gebouwen die typisch waren voor Romeinse steden. ​ Tegenwoordig staat Xanten bekend om zijn Archeologisch Park, een van de grootste archeologische openluchtmusea in Duitsland met uitgebreide reconstructies en opgravingen van de oude stad. De Romeinse geschiedenis van Xanten wordt daar levend gehouden en duidelijk voor de bezoekers gepresenteerd. ​ De stad wordt ook geassocieerd met Siegfried von Xanten, de held uit het Nibelungenlied. Er zijn geen historische sporen van Siegfried von Xanten in Xanten, aangezien hij een mythische figuur is uit de Germaanse legende. Er zijn echter enkele verwijzingen naar deze legende in Xanten die zijn herinnering levend houden.  Siegfried wordt afgebeeld als de zoon van koning Siegmund en koningin Sieglinde van Xanten. Xanten wordt in de legende beschreven als de geboorteplaats van Siegfried. Een van de bekendste verhalen over Siegfried is zijn gevecht tegen de draak Fafnir, in wiens bloed hij baadde nadat hij de draak had gedood, waardoor hij onkwetsbaar werd, op een klein plekje op zijn rug na waar vóór het bad een lindeblad was gevallen. dat zijn huid daar niet bevochtigd was met het drakenbloed. Later zou deze exacte plek zijn ondergang worden.  Siegfried verkreeg ook de schat van de Nibelungen en de Tarnhelm, waardoor hij van vorm kon veranderen of onzichtbaar kon worden. Hij trouwde met Kriemhild, de zuster van de Bourgondische koning Gunther. Dit huwelijk verbond hem met de Bourgondiërs en leidde tot zijn deelname aan vele verdere avonturen. Siegfrieds kwetsbaarheid op de plek op zijn rug leidde ertoe dat hij van achteren werd vermoord door Hagen von Tronje, een vazal van koning Gunther, doordat Hagen een speer in die zeer kwetsbare plek stak.

Klever Tor, Xanten

Xanten, Klever Tor, die Eulentürme des äußeren Tors.

Das Klever Tor steht am Nordwall, direkt dahinter liegt die historische Altstadt. 

De charmante oude binnenstad van Xanten met zijn goed bewaarde historische gebouwen, smalle straatjes en gezellige cafés nodigt uit tot wandelen en vertoeven. Hier kunt u genieten van de flair van een typisch Nederrijn-stadje In het oude stadsgedeelte is vooral de Sint-Viktorkathedraal een bezienswaardigheid.

Xanten, Klever Tor

Xanten, Klever Tor, binnenpoort

Kriemhild Mühle, Xanten

Kriemhild Mühle

Evangelische Kirche, Xanten

Evangelische Kirche, Xanten

Alte Propstei, Xanten

Alte Propstei, Xanten

Kalvarienberg, Golgatha, Xanten

St. Viktor van Xanten

De kathedraal had verschillende eerdere gebouwen uit de Karolingische, Ottonische en Staufer-tijd. In 1263 werd begonnen met een nieuw gotisch gebouw in het oosten en van hieruit werden alle delen van de kathedraal aangepast aan de gotische vorm die in het Rijnland heerste via de Dom van Keulen.

Als je de kathedraal binnengaat, zie je een heel harmonieus geheel, ook al werd de kerk in de Tweede Wereldoorlog verwoest. Tijdens de reconstructie is ervoor gezorgd dat elk detail getrouw werd gerestaureerd. Dit zorgt vermoedelijk voor de dichte, uniforme sfeer.

Bijzonder opvallend zijn het gotische doksaal, het koor en de vlier.

Wanneer je het koor binnengaat, zie je eerst het hoogaltaar, het belangrijkste kunstwerk van de kathedraal, waarin zich een met edelstenen bezaaide schrijn bevindt met de botten van de vermoedelijke Sint-Victor. De vleugels van de retabel zijn ontworpen door Bartholomäus Bruyn de Oude. geschilderd. Verdere schilderijen van deze belangrijke portretschilder uit de Renaissance zijn overal in de kathedraal te vinden.

De kathedraal herbergt in totaal 24 altaren, waarvan de belangrijkste het Marienaltaar van Heinrich Douvermann uit 1536 en het Martelarenaltaar uit 1525 uit Antwerpen zijn. Bijzonder opmerkelijk is de pedrella van het Maria-altaar met de wortel van Jesse.

In het koor zijn Brusselse tapijten uit het begin van de 16e eeuw te zien boven de kramen.

Ramen en de kloosterbibliotheek van de kathedraal zijn tijdens de oorlog verplaatst en zijn daarom bewaard gebleven.

Video over het Marienaltaar in de kathedraal van Xanten

St. Viktor zu Xanten
Blick ins Mittelschiff auf den Lettner

St. Viktor-Dom, Xanten

Xanten, Dom, Marienaltar von Hendrik Douvermann

Marienaltar von Heinrich Douvermann, Xantener Dom

Xanten, Dom, Marienalter, Douvermann

Wurzel Jesse, Marienaltar, Xantener Dom

Blick in den Chor und auf den Hochaltar, Xanten, Dom St. Viktor

Xantener Dom, Hauptaltar

Brüsseler Teppich über dem Chorgestühl, Xanten, Dom

Tapisserie im Chor des Xantener Doms

der Lettner, Dom Xanten St. Viktor

gotischer Lettner, Xantener Dom

Bislicher Insel bij Xanten

Bislicher Insel bei Xanten

Vanuit Xanten leidt de Gelderner Straße rechtstreeks naar de Rijn, waar de veerhaven met het restaurant “Zur Rheinfähre” zich bevindt. Van daaruit kun je vertalen naar de Bislicher-kant. Zo is er het pittoreske Fährhaus Bislich, vanaf het terras heb je een goed uitzicht op de Rijn.

Bislicher Fährhaus, Wesel

Bislicher Fährhaus

Bislicher Fährhaus, Wesel
Bislicher Fährhaus, Wesel

Volg de Marvickstraat, waar ook het veerhuis ligt, en u komt al snel in het beschermde natuurgebied Bislicher Insel. Het maakt deel uit van het natuurpark Hohe Mark-Westmünsterland en biedt een gevarieerd landschap met oeverbossen, weilanden, moerassen en rivieroevers. Het Bislicher Insel strekt zich uit langs de Rijn en is een belangrijk leefgebied voor veel zeldzame dier- en plantensoorten. Het gebied is een populaire bestemming voor natuurliefhebbers, wandelaars en vogelaars. Er zijn verschillende wandelpaden en observatiepunten waar u de flora en fauna van de regio kunt ervaren. Vooral in het voor- en najaar is Bislicher Insel een belangrijke rust- en broedplaats voor trekvogels, waaronder veel zeldzame soorten. Naast natuur biedt Bislicher Insel ook culturele bezienswaardigheden zoals het NaturForum Bislicher Insel, een informatiecentrum dat informatie geeft over de flora en fauna van de regio.

Bislicher Insel
Bislicher Insel bei Xanten
Deich am Niederrhein

Deich bei Bislich

Kilometerstein von Basel bis Rotterdam, Niederrhein

Kilometerstein von Basel bis Rotterdam

DSC_8655 Kopieverkl.JPG
DSC_8649 Kopieverkl.JPG
DSC_8660 Kopieverkl.JPG
Kalkar

Kalkar

Vanaf Bislicher Insel kunt u noordwaarts rijden op de rechteroever van de Rijn. Ik besluit echter terug te rijden naar Xanten, vanwaar ik doorga naar Kalkar. Wij raden aan om via Klever Tor via Klever Straße en vervolgens Siegfriedstraße te rijden. U bereikt het Archeologisch Park en bij de ingang komt u op het laanfietspad, dat u vrijwel in een rechte lijn naar het stadje Marienbaum brengt. Vanaf daar kunt u de B 57 volgen naar Kalkar. Vanaf dat moment volg je de hoofdweg, maar er is een apart pad voor fietsers dat parallel aan de hoofdweg loopt.

Je nadert het kleine, pittoreske stadje, steekt de slotgracht over en bevindt je direct in de historische kern. De markt en de Sint-Nicolaaskerk liggen op slechts een paar meter afstand.

St.Nicolai, Kalkar

Nicolaikirche, Kalkar

Kalkar, Markt mit Rathaus

Kalkar, Markt mit gotischem Rathaus

De bloeitijd van Kalkar lag in de 15e en 16e eeuw, dat wil zeggen in de late middeleeuwen.  Door de gunstige ligging aan de handelsroute naar Nederland kende Kalkar enige welvaart, zoals blijkt uit de bewaard gebleven herenhuizen en het stadhuis, gebouwd in 1446 door Klever Johann Wyrenberg, en de Sint-Niklaaskerk uit 1450.

In korte tijd kreeg Kalkar twee representatieve gebouwen die vandaag de dag nog steeds het stadsbeeld bepalen. Bovendien stichtte Maria van Bourgondië, de weduwe van de hertog van Kleef, in 1455 een Dominicaans klooster, waarvan niets meer over is dan een boomgaard. In Kalkar zijn twee begijnhoven te vinden, waarvan er één door zijn gevel ook een van de meest opvallende gebouwen van Kalkar is en zich bevindt aan de Kesselstrasse 20. Ze tonen de culturele nabijheid van Vlaanderen en Nederland. ​

 

De belangrijkste handel in Kalkar was schapenvachten, stoffen en bier. Op dat moment waren er 42 brouwerijen in Kalkar. Tot op de dag van vandaag zet het zelfgebrouwen en populaire molenbier deze traditie voort. Geweven wollen goederen uit Kalkar waren vooral bedoeld voor dagelijks gebruik, terwijl fijner geweven goederen in Vlaanderen werden gemaakt. Kalkar was een Hanzestad, maar speelde een veel kleinere rol dan Wesel, zodat Kalkar ondanks de goede economische situatie geen actieve positie in de Hanze kon innemen. Het stadje werd beschouwd als een buitenwijk van de grotere Hanzestad Wesel. De burgers, die rijk waren geworden, begonnen met het versieren van de kerk. Kunstenaars werden naar Kalkar gebracht en talloze altaren, schilderijen en sculpturen werden gemaakt door rijke burgers, gilden van ambachtslieden  en broederschappen.

Beginenhof Kalkar, Niederrhein

Beginenhof, Kalkar

Gehandelt wurde in Kalkar hauptsächlich mit Fellen, Tüchern und Bier. In dieser Zeit gab es in Kalkar 42 Brauereien. Bis heute knüpft das selbstgebraute und beliebte Mühlenbier noch an diese Tradition an, das man im Restaurant "Brauhaus Kalkarer Mühle" bekommt.

20200413_163907 Kopieverkl.jpg

Kalkarer Mühle. Hier bekommt man Kalkarer Bier im Brauhaus Kalkarer Mühle, womit an die Biertradition des Mittelalters angeknüpft wird.

Gewebte Wollwaren aus Kalkar waren hauptsächlich für den alltäglichen Gebrauch bestimmt, feinere Webwaren wurden in Flandern hergestellt.

Kalkar war Hansestadt, spielte aber eine weit geringere Rolle als Wesel, so dass Kalkar trotz der guten Wirtschaftslage keine aktive Position in der Hanse übernehmen konnte. Die kleine Stadt galt als Beistadt der größeren Hansestadt Wesel.

St. Nicolai

 

Die wohlhabend gewordenen Bürger machten sich an die Ausschmückung der Kirche St. Nicolai. Künstler wurden nach Kalkar geholt und zahlreiche Altäre, Gemälde und Skulpturen wurden von reichen Bürgern, Handwerkergilden 

und Bruderschaften gestiftet.

St. Nicolai, Kalkar
St. Nicolai, Kalkar, Niederrhein
St. Nicolai, Kalkar, Niederrhein

Er waren in totaal 18 altaren in de Sint-Nicolaaskerk. In 1490 ging de opdracht voor het hoofdaltaar naar Arnt von Kalkar en Zwolle, die het echter niet meer kon afmaken omdat hij in 1492 overleed. De uitklapbare vleugels zijn geschilderd door Jan Joest uit Wesel. Het altaar van de Zeven Smarten van Maria in de apsis van de zuidelijke zijbeuk werd gemaakt door Heinrich Douvermann en ingewijd in 1522. Direct rechts van dit altaar op de zuidelijke muur ligt Christus in het Graf, gemaakt door Arnt von Kalkar en Zwolle in 1487. Als je in het middenschip voor het koor staat, staat vóór de linker, dus noordelijke, koorzuil het Sint-Jorisaltaar uit 1480/84, eveneens gemaakt door Arnt von Kalkar en Zwolle. De predella met de bustes van na 1500, die er oorspronkelijk niet bij hoorde, wordt toegeschreven aan Derick Baegert.

Hochaltar St. Nicolai Kalkar, Niederrhein, Arnt von Zwolle und Kalkar

Hochaltar von Arnt von Zwolle und Kalkar

Seitenflügel Hochaltar St. Nicolai, Jan Joest, Niederrhein

Klappflügel von Jan Joest, Hochaltar, St. Nicolai

Seitenflügel Hochaltar St. Nicolai, Jan Joest, Niederrhein, Kalkar

Klappflügel von Jan Joest, Hochaltar, St. Nicolai

 Erweckung des Lazarus, Hochaltar St. Nicolai, Kalkar, Jan Joest.jpeg

Jan Joest, Erweckung des Lazarus, Detail des Klappflügels des Hochaltars. Deutlich ist im Hintergrund das alte Rathaus von Kalkar zu erkennen.

Der Altar der Sieben Schmerzen Mariens in der Apsis des südlichen Seitenschiffes wurde von Heinrich Douvermann angefertigt und 1522 geweiht.

Sieben Schmerzen Mariens, Altar Kalkar, St. Nicolai.jpeg

Altar der sieben Schmerzen Mariens von Heinrich Douvermann

Direkt rechts neben diesem Altar an der südlichen Wand liegt der 1487 von Arnt von Kalkar und Zwolle geschaffene Christus im Grabe.

Christus im Grab, Arnt von Zwolle und Kalkar, St. Nicolai, Kalkar

Christus im Grabe von Arnt von Zwolle und Kalkar

Wenn man im Mittelschiff vor dem Chor steht, befindet sich vor dem linken, also nördlichen Chorpfeiler der Georgsaltar von 1480/84, der ebenfalls von Arnt von Kalkar und Zwolle angefertigt wurde. Die ursprünglich nicht zugehörige Predella mit den Brustbildern nach 1500 wird Derick Baegert zugesprochen.

Georgsaltar, Arnt von Zwolle und Kalkar, St. Nicolai

Georgsaltar, Arnt von Zwolle und Kalkar

Spätmittelalterliche Künstler am Niederrhein

Laatmiddeleeuwse kunstenaars uit de Nederrijn ​

 

Op het gebied van schilderkunst en houtsnijwerk ontwikkelde zich aan de Nederrijn een cultureel gebied dat tot buiten de grenzen reikte en waarvan de verbindingen reikten tot in Nederland, Vlaanderen en Keulen. Bezoekers van de Nederrijn komen vaak veel van de kunstenaars tegen die er werken en wonen, vooral Derick Baegert, Arnt von Zwolle en Kalkar, Heinrich Douvermann en Bartholomäus Bruyn de Oude. Tussen alle kunstenaars werkzaam in de Nederrijn, Nederland, Vlaanderen en Keulen bestonden nauwe familie- en zakelijk-artistieke relaties. ​ De bloeitijd van de kunst in deze regio vond plaats aan het einde van de late middeleeuwen en het begin van de Duitse renaissance. Spirituele motieven waren favoriete onderwerpen; in kerken zie je vaak afbeeldingen van de kruisiging en scènes uit de levens van Christus en Maria, maar ook burgers, kooplieden en edelen verschenen steeds vaker op de afbeeldingen, hetzij als schenkers in de vorm van personeelsfiguren. of als eigen motieven, bijvoorbeeld als portret, zoals je kunt zien in het museum in Kleve en Wesel.

 

Heinrich Douvermann, wiens Mariaaltaar we zojuist in de kathedraal van Xanten hebben gezien, ontmoet op verschillende plaatsen bezoekers aan de Nederrijn. Hij was een belangrijke laatgotische beeldhouwer die waarschijnlijk rond 1480 in Kalkar werd geboren en rond 1543 stierf. Hij staat bekend om zijn meesterlijke houtsnijwerk, vooral altaarstukken, die een belangrijke rol speelden in de heilige kunst van de 16e eeuw. Zijn stijl kenmerkt zich door een realistische weergave van personages en scènes. Hoewel veel van zijn werken vandaag de dag niet meer in hun geheel bewaard zijn gebleven, hebben de overgebleven delen ertoe bijgedragen dat zijn reputatie als een van de meest vooraanstaande beeldhouwers van zijn tijd is versterkt. In Kalkar vind je het Zeven Smartenaltaar, Johannes de Doper en de Mariakandelaar. ​

Arnt von Zwolle und Kalkar wurde wahrscheinlich in Zwolle in den heutigen Niederlanden geboren und ausgebildet. Zwolle war zu dieser Zeit ein blühendes Handels- und Kulturzentrum, was ihm Zugang zu den wichtigen Kunstströmungen seiner Zeit verschaffte.

Er arbeitete überwiegend in Kalkar und Umgebung und war bekannt für seine exquisiten Holzschnitzarbeiten. Seine Werke sind überwiegend religiöser Natur und finden sich in Kirchen und Klöstern. Seine Altäre werden wir in Kalkar finden.

Auffällig ist bei seinen Arbeiten der Detailreichtum und die realistische Darstellung der Szenen. Die Mimik seiner Figuren zeigt eine starke emotionale Ausdruckskraft, woran deutlich wird, dass bei seinen Werken das Mittelalter langsam abgelegt wird und das neuzeitlich Interesse am Individuum in den Vordergrund rückt.

In Kalkar stehen sein bekannter Georgsaltar sowie Teile des Hochaltars, den er durch seinen Tod nicht selber vollenden konnte, der dann aber von dem aus Mar­burg kom­men­den Lud­wig Ju­pan zu Ende gebracht wurde. Außerdem stammt von Arnt die 1487 von der Kalka­rer Lieb­frau­en­bru­der­schaft in Auf­trag ge­ge­be­ne Fi­gur des „Chris­tus im Gra­be".

Derick Baegert (ook wel Dirck of Dierick genoemd) was een belangrijke Duitse laatgotische schilder die rond 1440/1445 in Wesel aan de Nederrijn werd geboren en na 1502 stierf. Baegert wordt beschouwd als een van de belangrijkste schilders van zijn tijd in deze regio. Hij werkte voornamelijk in Wesel, Xanten en Kalkar. Zijn werken kenmerken zich door religieuze thema's en kenmerken zich door hun gedetailleerde en expressieve vormgeving. Vooral de invoeging van hedendaagse portretten in het christologische beeldprogramma en de topografisch nauwkeurige reproductie van echte gebouwen vergroten de kijkervaring en het begrip van de verlossingsgebeurtenis voor de kijker.  Hij liet een belangrijke artistieke erfenis na. Zijn werken vormen een belangrijk bewijs van de religieuze schilderkunst uit de late middeleeuwen en hadden een blijvende invloed op de kunstgeschiedenis van de Nederrijn.  De door hem ontworpen Wesel-hofplaquette "Eedaflegging" hangt in het gemeentemuseum van Wesel - galerij in het midden.  Vijf andere werken bevinden zich in het LWL Staatsmuseum voor Kunst en Cultuurgeschiedenis, Münster en een altaarstuk in de Probsteikirche in Dortmund. ​

Jan Joest, ook bekend als Jan Joest van Kalkar, was de neef van Derick Baegert, tevens zijn meest getalenteerde leerling en later een belangrijke Duitse schilder van de laatgotische en vroege renaissance die leefde van rond 1450 tot 1519. Hij kwam uit Wesel en is vooral bekend om zijn religieuze werken. In Kalkar staat het hoogaltaar van de St. Nicolaikerk, een van zijn beroemdste werken, gemaakt tussen 1505 en 1508. Toen Joest daarvoor de opdracht kreeg van de Kalkarbroederschap "Onze Lieve Vrouw", verhuisde hij zijn atelier uit Wesel, waar hij werd geboren, in Kalkar. Zijn collega's waren hoogstwaarschijnlijk de bekende Joos van Cleve, die sinds 1511 als vrije meester in Antwerpen werkte, en de nog jonge Bartholomäus Bruyn de Oude, die later grote bekendheid verwierf in Keulen. en die waarschijnlijk ook de schoonzoon van Joest werd. Het Kalkar-altaar toont in twintig beschilderde panelen scènes uit het leven van Christus en de Maagd Maria. Na zijn werk in Kalkar verhuisde Joest waarschijnlijk naar Haarlem, waar de schilder, die was ingeschreven in het Sint-Lucasgilde, de opdracht kreeg om in de Sint-Baafskerk te werken. Jan Joest stierf waarschijnlijk in 1519 in Haarlem en liet zijn erfgenamen een aanzienlijk fortuin na. ​

 

Bartholomäus Bruyn de Oude, ook Barthel Bruyn, Barthel Bruyn de Oude. of Bartholomäus Bruyn de Oude, werd rond 1493 geboren in Keulen, waar hij een succesvol atelier leidde. Hij stierf daar in 1555 of 1556. Hij wordt beschouwd als een van de vooraanstaande kunstenaars van de 16e eeuw in Duitsland. Hij staat vooral bekend om zijn portretten en altaarstukken van leden van de stedelijke patriciërsklasse en rijke burgers. Deze portretten kenmerken zich door de hoge precisie en individualiteit van de afgebeelde personen. Hij gebruikte fijne penseelstreken om de texturen van huid, haar en kleding nauwkeurig weer te geven. Vooral de portretten bieden waardevolle inzichten in de samenleving en cultuur van de 16e eeuw. Veel van zijn werken zijn nu te vinden in musea en kerken in Keulen en daarbuiten en worden gewaardeerd als belangrijke voorbeelden van de kunst van deze tijd. Aan de Nederrijn vind je werken van hem als vleugel van het hoogaltaar uit 1534 in de kathedraal van Xanten. Bartholomeus was, zoals reeds vermeld, waarschijnlijk de schoonzoon van Jan Joest.

Joos van Cleve, ook wel Joos van der Beke genoemd, was een belangrijke renaissanceschilder die leefde tussen circa 1485 en 1540. Hij is waarschijnlijk geboren in Kleve en is vooral bekend om zijn portretten en religieuze schilderijen. Het had zijn opleiding gekregen in het atelier van Jan Joest samen met Bartholomäus Bruyn de Oude. Later verhuisde hij naar Antwerpen, een belangrijk centrum van de kunstproductie, waar hij zich aansloot bij het Sint-Lucasgilde. Daar werd hij sterk beïnvloed door de vroeg-Nederlandse schilderkunst, vooral door kunstenaars als Jan van Eyck en Rogier van der Weyden. Ook reisde hij naar Italië, waar hij invloeden van Leonardo da Vinci opnam. Later was hij hofschilder van Frans I van Valois-Angoulême. Hij portretteert ook Hendrik VIII van Engeland en keizer Maximiliaan I.

Altes Rathaus, Markt, Kalkar

Altes Rathaus, Kalkar

Städtisches Museum, Kalkar

Städtisches Museum, Kalkar

Kalkarer Mühle, Kalkar

Kalkarer Mühle

Städtisches Museum, Kalkar
Kleve

Kleve

Vanuit Kalkar gaat de reis verder naar Kleve langs de B54. Na slechts 5 kilometer bereikt u Moyland Castle. Mijn reis vervolgt naar Kleve, dat met ongeveer 50.000 inwoners aanzienlijk groter is dan Kalkar en Xanten en daarom niet zo rustig als de twee kleinere steden. Wanneer u het centrum van Kleve binnenrijdt, passeert u eerst de eentonigheid van de hedendaagse steden: autodealers, grote winkels met passende parkeerplaatsen, enz. ​

 

Het stadscentrum heeft een voetgangersgebied dat er niet veel anders uitziet dan de meeste Duitse steden. Nadat de oorlog het van zijn historische uitstraling had beroofd en de daaropvolgende wederopbouw een aantal karakteristieke gebouwen had hersteld. Kleve was de woonstad van de hertogen van Kleef, die door huwelijk met de hertogen van Jülich Berg uitgroeiden tot een van de grotere West-Duitse dynastieën met een aanzienlijk grondgebied, waardoor deze dynastie aantrekkelijk werd in hoge aristocratische kringen. Het is de moeite waard om even een kijkje te nemen in de geschiedenis van het huis (heb je geen zin in historie, klik dan hier en ga verder met de Schwanenburg):

Von der Grafschaft Kleve zum Herzogtum Jülich-Kleve-Berg
Die Herzöge von Kleve und Anna von Kleve

Van het graafschap Kleef tot het hertogdom Jülich-Kleve-Berg

De oprichting van het graafschap Kleef-Mark

Graaf Adolf II van het graafschap Mark, waar ongeveer de huidige Märkische Kreis in Zuid-Westfalen ligt, erfde in 1368 het graafschap Kleef en regeerde over beide gebieden. In 1406 trouwde hij met Margarethe von Berg .

Grabmal Klever Grafen, Graf Adolf II Margarethe von Berg

Het graf van de twee bevindt zich in de collegiale kerk van St. Mariae Himmelfahrt in Kleve in de noordelijke zijbeuk ter hoogte van de koorzaal.

De benoeming tot het hertogdom Kleef

De zoon van de twee, Adolf III. von der Mark, werd de eerste hertog van Kleef die in 1417 tot hertogdom werd benoemd. Volgens de hertogelijke graaf was hij Adolf I van Kleef.

Op de onderstaande foto is hij uiterst links te zien.

Klever Herzöge, Museum Kurhaus Kleve

In totaal waren er zes Kleefse hertogen in de periode van 1417 tot 1609. In 1609 viel Kleve onder Brandenburg-Pruisen. Op deze foto uit de 17e eeuw, gemaakt door een onbekende kunstenaar en te zien in Museum Kurhaus Kleve, staan alle hertogen voor een stadsgezicht van Kleef.

De oprichting van het hertogdom Jülich-Kleve-Berg

Johann III., Bovenop het schilderij de vierde persoon van links, de zoon van hertog Johann II. Von Kleve (derde van links) werd in 1496 op zesjarige leeftijd verloofd met de erfgename van de familie Jülich-Berg, Maria von Jülich (Sterf beide kinderen is hieronder te zien in het detail van een muurschildering uit de ridderzaal in Schloss Burg, die de verlovingsceremonie laat zien). Later, toen ze opgroeiden, trouwden ze in 1510 in Düsseldorf, de residentie van de hertogen van Jülich-Berg. Dit huwelijk staat bekend als de 'Klever Unie' (Als u meer wilt weten over Düsseldorf en het belang ervan voor Kleve, klik dan hier.)

Het nieuwe hertogdom Jülich-Kleve-Berg ontstond uiteindelijk toen de twee hertogen van Kleve en Jülich-Berg waren overleden en Johann alles erfde. Hierdoor ontstond een van de machtigste huizen in het westen van het Heilige Roomse Rijk.

Kinderverlobung Johann III. Maria von Kleve, Detail eines Wandgemäldes im Rittersaal von Schloss Burg

Burg Burg, Solingen, kinderverloving van Johann III. van Kleve en Maria von Jülich-Berg, muurschildering in de ridderzaal

Das neue Herzogtum Jülich-Kleve-Berg entstand letztendlich erst, als die beiden Herzöge von Kleve und Jülich-Berg verstorben waren und Johann alles erbte. Damit war eines der mächtigsten Häuser im Westen des Heiligen Römischen Reiches entstanden.

Anna van Kleef

Johann III. en Maria von Kleve waren overigens de ouders van Anna von Kleve, die later koningin van Engeland werd en de vierde vrouw van Hendrik VIII, koning van Engeland. Anna von Kleve werd geboren in het kasteel in Düsseldorf en groeide op in kasteel Burg an der Wupper. Ze woonde later de rest van haar leven in Engeland op Hever Castle in Kent nadat haar huwelijk met Henry VIII niet goed ging. Ze is begraven in Westminster Abbey in Londen.

Overigens, Johann III. en Maia von Kleve hebben nog andere kinderen, hun zoon Wilhelm de Rijke trouwde met de dochter van de Duitse keizer Ferdinand I, Maria von Habsburg.

Door de accumulatie van macht en territorium in het noordwesten van het Heilige Roomse Rijk werd het hertogdom plotseling interessant voor de hoogste Europese aristocratische kringen, zodat de kinderen van Jülich-Kleve-Berg in deze huizen trouwden.

Anna von Kleve, Gemälde von Hans Holbein, Louvre

Hans Holbein de Oude Jongere 1539: Anna von Kleve, Louvre, Parijs

Licentie: publiek domein

U kunt de link naar het originele bestand hier vinden.

Trouwens, Johannes III. en Maria van Kleef hadden nog meer kinderen, hun zoon Willem van het Rijk (de vijfde van links op de foto van de zes hertogen van Kleve) trouwde met de dochter van de Duitse keizer Ferdinand I, Maria van Habsburg. Dit huwelijk toont ook de positie van het Huis Jülich-Kleve-Berg.

Boven het stadscentrum ligt de Schwanenburg op de "berg". De Schlossstrasse leidt omhoog, voordat u Dr.-Heinz-Will-Platz bereikt met het ruiterstandbeeld van de grote keurvorst Friedrich Wilhelm van Brandenburg. Wat heeft Brandenburg met Kleef te maken? Na het Jülich-Kleviaanse opvolgingsgeschil in 1614 viel Kleve in handen van Brandenburg. Aanleiding voor deze erfenis was de kinderloosheid van de laatste hertog, Johann Wilhelm I van Jülich-Kleve-Berg – uiterst rechts op het schilderij met de zes hertogen – die op 25 maart 1609 overleed. Met zijn dood viel Jülich-Kleve-Berg in twee delen uiteen. Eén ging naar de Brandenburgers en één naar de Wittelsbachers in Pfalz-Neuburg aan de Donau (Wil je meer weten over Pfalz-Neuburg en de verbinding met de Nederrijn? Klik hier.) Het monument onder de Schwanenburg voor de stallen werd pas in de 20e eeuw gebouwd toen Kleef 300 jaar lang tot Brandenburg en Pruisen behoorde. Het pad gaat verder naar Schwanenburg, waar nu rechtbanken zijn gevestigd. Veel is er niet te zien, een binnenplaats die niet aan de middeleeuwen doet denken, maar aan de wederopbouw na de oorlog en de Zwanentoren, die je kunt beklimmen.

Schwanenburg
Schwanenburg, Kleve

Schwanenburg

Vervolgens loop je rond de buitenste kasteelmuren in de hoop dat dat nog niet alles is en merk je dat de jaren vijftig-stijl ook hier heeft toegeslagen. De historische grootsheid van dit kasteel wordt niet onthuld door een bezoek.

Je hebt tenslotte de residentie van de hertogen van Klever gezien, die ooit tot de machtigste mannen van West-Duitsland behoorden.

Vanaf de Schwanenburg gaat het pad verder naar de nabijgelegen  

Provoostkerk van de Hemelvaart van Maria. Er is een Mariaaltaar van Hendrik Douvermann, de belangrijke houtsnijder, wiens andere Mariaaltaar we al in de kathedraal van Xanten zagen. In de kerk vindt u ook de prinselijke crypte, inclusief de hierboven genoemde begraafplaats van Adolf II von der Mark en Margarethe von Berg.

Ongeveer 1,5 kilometer van het stadscentrum ligt het Kurhaus met indrukwekkende parken, die in de 17e eeuw opnieuw werden ontworpen door de Brandenburgse gouverneur in de Pruisische enclave Kleef, Johann Moritz von Nassau-Siegen, met als doel zijn woonstad en haar omgeving uit te breiden. gebied om een ongekend parklandschap te transformeren.

Historische Gartenanlagen Kleve
Kurhaus Kleve
Kleve Park am Schloss

Klever Schlosspark am Amphitheater

Amphitheater, Kleve

Amphitheater am Kurhaus

Amphitheater, Kleve
Kurhaus Kleve

Kurhaus

Tijdens zijn bewind werd ook het Oude Park gebouwd. In het midden van de 18e eeuw werd Kleve een kuuroord en werd de bostuin tegenover het kuurhuis aangelegd in de stijl van een botanische tuin met exotische bomen.

Kurhaus Kleve, Museum

Museum Kurhaus Kleve

Het Kurhaus herbergt nu een aardig museum met een soortgelijk middeleeuws gedeelte, waarin het getijdenboek van Catharina van Kleef te vinden is. Maar de collectie omvat ook veel moderne en hedendaagse kunst, waaronder wereldberoemde kunstenaars als Joseph Beuys en Thomas Struth, en ik merk dat de Nederrijnregio vandaag de dag ook vooraanstaande, wereldberoemde kunstenaars voortbrengt.

Das Stundenbuch der Anna von Kleve

Het getijdenboek van Catharina van Kleef

Stundenbuch der Katharina von Kleve

Kleve, Getijdenboek van Catharina van Kleve, facsimile in het Kurhaus Kleve Museum

Catharina van Kleve staat bekend als opdrachtgever en eigenaar van een zeer fraai vormgegeven getijdenboek (een gebedenboek voor leken voor het getijdengebed. Deze boeken waren vooral populair in de Franse en Vlaamse gewesten in de 14e en 15e eeuw), dat als facsimile in het Kurhaus Kleve Museum wordt tentoongesteld. Het origineel bevindt zich in de Pierpont Morgan Library in New York. Het kwam daar terecht omdat het in de 19e eeuw werd verkocht. Om er meer geld voor te krijgen werd het in twee gelijke delen gesplitst, die in 1963 en 1970 door de New Yorkse bibliotheek werden aangekocht en zo weer bij elkaar konden worden gebracht.

Museum Kurhaus Kleve
Museum Kurhaus Kleve

Café in de tuin

Het café in de tuin is gemakkelijk bereikbaar tijdens een fietstocht op de linkeroever van de Rijn tussen Kleve en Millingen. Het ligt pal achter de dijk, een bord geeft dit aan. Het is een goed onderhouden Niederrheinhof van baksteen met een prachtige overblijvende tuin. De cake is zelfgebakken, het meubilair van binnen is waardig als een landhuis en Scandinavisch eenvoudig in frisse blauwe en witte tinten. In de zomer kunt u natuurlijk heerlijk in de tuin zitten en genieten van het weidse uitzicht over de velden.

Café im Gärtchen
Café im Gärtchen, Kleve, Allee, Niederrhein, Klever Straße

Kleve, Allee beim Café im Gärtchen

Café im Gärtchen, Kleve

Café im Gärtchen, Kleve

Café im Gärtchen
Café im Gärtchen, Kleve
Café im Gärtchen, Kleve
Café im Gärtchen, Kleve
Millinger Theetuin

Reisimpressies van een kunst- en geschiedenisliefhebber

Millingen, Theetuin
Millingen, Theetuin
Millingen, Theetuin
Kevelaer

Kevelaer

Votivtafeln, Kevelaer, Kerzenkapelle

Kevelaer, Votivtafeln in der Kerzenkapelle

Kevelaer is een van de belangrijkste bedevaartsoorden van Duitsland. Het kleine stadje ligt aan de Nederrijn  met 800.000 pelgrims  op de tweede plaats van de meest bezochte Maria-bedevaartsoorden  achter Altötting, het religieuze hart van Beieren, met 1 miljoen pelgrims. Naast de plaatsen voor de pelgrims in het centrum, biedt de plaats veel Nederrijn-architectuur en oude gebouwen op pittoreske plaatsen met oude bomen.

Opferkerzen, Kevelaer, Kerzenkapelle

Kevelaer, offerkaarsen op de buitenmuur van de kaarsenkapel op de Kapellenplatz

Votivtafeln, Kevelaer, Kerzenkapelle

Kerzenkapelle, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer, Hostienbäckerei

Luxemburger Platz, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer

Gnadenkapelle, Kevelaer, Basilika St. Marien

Gnadenkapelle, Kevelaer

Gnadenkapelle, Kevelaer

Gnadenkapelle, Kevelaer

Gnadenkapelle, Kevelaer

Gnadenkapelle, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer, Hotel zum goldenen Apfel Gasthof zum weißen Kreuz

Luxemburger Platz, Kevelaer

Luxemburger Platz, Kevelaer, Hotel zum goldenen Apfel

Kevelaer

Goldener Schwan, Kevelaer
Amsterdamer Str. Priesterhaus, Kevelaer
Amsterdamer Str.  Kevelaer
St. Marien, Kevelaer
Sakristei, St. Marien, Kevelaer
St. Marien, Kevelaer
Altar, St. Marien, Kevelaer
St. Marien, Kevelaer
Wesel und Derick Baegert

Wesel en Derick Baegert

historische Ansicht von Wesel

Wesel werd erg hard geraakt in de Tweede Wereldoorlog (95% werd vernietigd), dus hier is een blik op de kunst en minder op de stad:

De schilderijen in de schatkamer van het Weseler Museum (Galerie im Centrum, Ritterstrasse am Kornmarkt, gratis toegang) tonen op schitterende wijze de geest van het einde van de middeleeuwen en het begin van de Noord-Europese Renaissance. Derick Baegert, Bartholomäus Bruyn de Oudere EEN. en anderen zijn vertegenwoordigd. Voorstellingen van spirituele motieven met de schenkers als staffiguren of de bourgeoisie zelf als onderwerp van de foto tonen de geest van het nieuwe tijdperk. De collectie van de oude meesters neemt maar één kamer in beslag, maar daarin ontvouwt zich een prachtige wereld die inzicht geeft in de samenleving en het wereldbeeld van de 15e eeuw.

Andere werken van Derick Baegert, wiens werken zijn toegewezen aan de Westfaalse, Nederrijnse en Vlaamse regio's, zijn alleen buiten Wesel verkrijgbaar. Dit zijn onder meer verschillende werken in Noordrijn-Westfalen en Europa, zoals het hoofdaltaar in de Probsteikirche in het centrum van Dortmund. In het LWL Staatsmuseum voor Kunst en Cultuurgeschiedenis in Münster zijn acht schilderijen duidelijk toegewezen aan Baegert, waaronder een foto van Maria met het kind , die als vermist werd beschouwd en in 2001 in New York werd verworven met behulp van gulle schenkers. In Münster is er ook het portret van de Sint-Lucas-vrouw , dat een nauwe verwantschap vertoont met de Nederlandse schilderkunst, vooral in het ontwerp (vooral in de kamers die op de foto te zien zijn).

Om fragmenten van de retabel van het hoogaltaar van de Mathenakirche in Wesel te zien, moet je naar Madrid reizen. Er zijn vijf delen van het altaar in de Thyssen-Bornemisza Collectie. Het altaar werd vernietigd in de tijd van de reformatorische beeldenstorm, de Mathenakirche werd verwoest door bommen in de Tweede Wereldoorlog en werd niet herbouwd.

Twee zijvleugels van een retabel dat zich in het voormalige Staatsmuseum in Berlijn bevond, maar vandaag is verwoest, bevinden zich in het Nationaal Museum van Neurenberg (handen wassen van Pilatus) en in het Kulturhistorisches Museum in Stralsund (Kruisafneming) .

Een ander retabel, het kruisigingsaltaar van St. Laurenz in Keulen, werd ook ontmanteld en verkocht. Het middendeel en de rechter binnenvleugel (Golgotha en Kruisafneming) bevinden zich nu in de Pinakothek in München, de linkervleugel (Zes apostelen en de oprichters Gerhard von Wesel, burgemeester van Keulen en zijn vrouw) in het Musée des Beaux-Arts in Brussel.

In Antwerpen hangt de heilige clan voor St. Nicolai in Kalkar. Het middengedeelte, dat behoorde tot een Anne-altaar, werd in 1826 verkocht, de zijvleugels zijn verloren gegaan.

De rechtbankfoto De eed van 1493/94 bevond zich oorspronkelijk in de raadszaal van het stadhuis van Wesel, tegenwoordig hangt hij in de schatkamer in de galerij in het centrum.

bottom of page