UMGEBUNGSENTDECKER
REIS IMPRESSIES VAN EEN LIEFDE VAN KUNST EN GESCHIEDENIS
en mijn ervaringen als leraar in China
Baltische kust
van Lübeck naar de Koerse Schoorwal
Beginnend vanuit Lübeck, de voormalige hoofdstad van de Hanze, en de grootste stad uit de Middeleeuwen in Noord-Europa, zou het langs de Oostzeekust naar Memel, het huidige Klaipeda, in Litouwen moeten gaan.
We hoefden alleen het deel van de Oost-Pruisische kust dat nu bij Rusland hoort te omzeilen, hiervoor is een visum nodig. Maar dat viel mee, ik zou erg geïnteresseerd zijn geweest in Konigsberg, maar dat gold ook voor het Mazurische deel van Oost-Pruisen, waar we toen doorheen reden. Bovendien ging het vanwege de omweg om het Russische deel van Oost-Pruisen via Litouwen en de hoofdstad Vilnius en de voormalige hoofdstad Trakai, die beide niet aan zee liggen, maar in het zuiden van Litouwen. Onze reis moet eindigen op de Koerse Spit en dan moeten we de veerboot terug nemen van Klaipeda naar Kiel.
Dat klinkt exotisch en ver weg, en zo hoort het ook.
Het was een reis in het spoor van een groot deel van de geschiedenis.
Oost-Europa is echter ook de locatie van veel tragische gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Sindsdien is het Oost-Europese Jodendom weggevaagd, evenals de Duitse oostelijke gebieden .
Er is een beetje moed voor nodig om daarheen te gaan. Het is geen reis die alleen op schoonheid gericht is, maar die je vaak aan het denken en rouwen brengt. Desalniettemin zijn de steden en landschappen prachtig en vond ik het vooral belangrijk om te zoeken naar sporen van deze twee culturen die verdwenen zijn.
Maar het was ook een reis in de voetsporen van de Hanze, maar dat hoort sowieso bij een reis naar de havens aan de Oostzeekust.
Lübeck
Ik hoef hier niet veel over Lübeck te schrijven, daar heb ik al veel over geschreven op de pagina Hanzesteden.
Maar er zijn nog een paar foto's.
Stralsund
Stralsund staat op de Werelderfgoedlijst vanwege zijn belangrijke historische gebouwen. Bijzonder opmerkelijk is het stadhuis op de oude markt met de windgaten in de decoratieve gevel, die je op de foto hieronder kunt zien, daarachter gezien vanaf de markt, de Nikolaikirche, ook op de markt staat het commandantshuis, in de gevel waarvan een wapenschild is bevestigd aan de herinnerde tijd toen Stralsund tot het Zweedse Pommeren behoorde, tussen de Dertigjarige Oorlog en het Congres van Wenen. Daarnaast is er het Wulflamhaus, een van de best bewaarde bakstenen gotische huizen in Noord-Duitsland, en de Artushof, een gebouw dat ten tijde van de Hanze als ontmoetingsplaats voor de hogere klassen werd gebruikt. Er waren Arthur-rechtbanken in een aantal Hanzesteden.
Das Stralsunder Rathaus, besonders markant sind die Windlöcher in den Ziergiebeln.
Hinter dem Rathaus ragen die mächtigen Türme der Nikolaikirche hervor.
Vom Markt aus gesehen, liegt hinter dem Rathaus die Nikolaikirche. An der Ostseite des Markts befindet sich das Kommandantenhaus, in dessen Giebel ein Wappen angebracht ist, das an die Zeit erinnert, als Stralsund zwischen dem Dreißigjährigen Krieg und dem Wiener Kongress zu Schwedisch-Pommern gehörte. Darüberhinaus gibt es noch das Wulflamhaus an der Nordseite des Markts, eines der am besten erhaltenen backsteingotischen Wohnhäuser des norddeutschen Raums, errichtet 1358 durch die Bürgermeisterfamilie Wulflam. Schräg gegenüber vom Wulflamhaus, an der Westseite des Platzes liegt der Artushof, der seit 2010 wieder als Gaststätte genutzt wird. Artushöfe gibt es in Hansestädten häufiger, auch in Danzig werde ich später noch einen besonders schönen sehen. Sie waren eine Art Gesellschaftshaus und Treffpunkt der gesellschaftlichen Oberschicht zur Zeit der Hanse, eine Art Repräsentationsort der Stadt, in der Empfänge stattfanden oder in denen bedeutende Gäste untergebracht wurden. Außerdem gab es in Artushöfen immer eine Gastwirtschaft, vergleichbar mit Ratskellern, die man früher traditionell in den Rathäusern aller Städte fand. Der Artushof in Stralsund ist aber kein mittelalterliches Gebäude. Dies brannte im 17. Jahrhhundert ab und wurde später durch den Bau der schwedischen Stadtwache ersetzt, bis 1911 das heutige Gebäude, ein ehemaliges Hotel, nach Abriss der schwedischen Wache errichtet wurde.
Die Nordseite des Alten Markts. Hinter den Sonnenschirmen ragt die Fassade des Wulflamhauses heraus. Am linken Bildrand sieht man eine Fensterachse des Artushofs.
Poolse Oostzee, Pommeren
De grens tussen Duitsland en Polen loopt op het eiland Usedom, dat de Szczecin-lagune van de Oostzee scheidt Swinoujscie is de eerste Poolse stad. U bevindt zich in de monding van de Oder.
Ik vroeg me af of ik op deze pagina Duitse of Poolse namen zou moeten gebruiken? Ik heb de Duitse namen gekozen omdat dit mijn eerste taal is en de namen ook in het Duits bestaan. Ik schrijf ook over 'Florence' en niet over 'Firenze'. Bovendien ben ik op een leeftijd dat de Duitse namen nog bekend waren en ik vermoed dat lezers het moeilijk vinden om de weg te vinden bij het horen van de Poolse namen, want welke Duitser weet al waar Szczecin is als hij niet in Oost-Duitsland woont ? Niemand weet echter meer waar Szczecin is. U heeft te maken met vergeten namen. Tijdens het lezen kon men de vreemd uitziende spelling van Poolse namen tegenkomen. Kolobrzeg, Bydgoszcz, Szczecin. Dus ik blijf bij de Duitse namen: Kolberg, Bromberg, Stettin.
Ons eerste verblijf in Polen was in Rewal, tussen Usedom en Kolberg. We ontdekten dat de Poolse Baltische kust een populaire vakantiebestemming is voor Polen. Er gebeurt dan ook veel. Veel gezinnen brengen hier hun vakantie door en alles wordt geboden wat je daarvoor nodig hebt. De sfeer is goed en het is verbaasd hoeveel kinderen er in Polen zijn. Het eten is goed en redelijk geprijsd en we hebben plezier, etc op het strand. Dit is hoe mijn vakantie was toen ik een kind was - niet spectaculair, maar toch onvergetelijk.
De volgende dag gingen we verder richting Leba, dat net voor Kasjoebië ligt. We maakten een korte tussenstop in Kolberg, maar zagen helaas niet veel behalve het bakstenen stadhuis op de markt, waar we wilden eten.
In Leba kwamen we de eerste grote verschuivende duin op de Oostzee tegen, de Lotzkedüne.
Op het strand staat het Hotel Neptun, voorheen het Kurhaus Leba, waarin een verfilming van Effi Briest werd opgenomen door Gustav Gründgens met Marianne Hoppe, een naam die waarschijnlijk bijna niemand meer kent.
Theodor Fontane zou geïnspireerd zijn om de roman Effi Briest in de duinen van Swinoujscie te schrijven.
Das Hotel Neptun am Strand von Leba
De Oostzee heeft mooie witte stranden, soms verlaten, soms druk en gelukkig in de buurt van badplaatsen.
Ook hier krijg je het gevoel in een andere tijd te zijn. Af en toe zie je 's avonds in de schemering vissers aan zee bij het kampvuur staan. Een romantische foto zoals iets uit een roman of film.
Je hoort het zachte spatten van de kleine golven en denk aan "The Tin Drum" van Günther Grass.
"De Oostzee likte het strand breed en lui", zegt het, en "de zomer heeft laten zien wat het kan doen."
Danzig
Oost-Pruisen
Litouwen
Curonian Spit
